Na koniec każdego roku podatkowego podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do książki przychodów i rozchodów spisu z natury (remanentu końcowego) towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów.
W remanencie na koniec roku nie ujmujemy środków trwałych i wyposażenia. W firmie, która nie ma na stanie towarów handlowych – a tak się często zdarza w branżach związanych z usługami – wartość remanentu wynosi 0 zł i też powinna być wpisana do księgi.

Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane:
imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
datę sporządzenia spisu,
numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
szczegółowe określenie towaru i innych składników,
jednostkę miary,
ilość stwierdzoną w czasie spisu,
cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
łączną wartość spisu z natury,
wartość pomniejszenia, o którym mowa w §29, ze wskazaniem pozycji spisu z natury i pozycji w księdze, z którymi związane jest pomniejszenie,
klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”,
podpisy osób sporządzających spis,
podpis właściciela zakładu (wspólników).

Po sporządzeniu remanentu należy go wycenić.
Towary handlowe, materiały podstawowe i pomocnicze wycenia się według cen zakupu albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu (np. ze względu na uszkodzenie towaru).

Garść przydatnych uwag
Wartość remanentu na koniec roku odejmuje się od kosztów, czyli ma on wpływ na dochód za cały rok 2014. Nie warto robić dużych zakupów towarów pod koniec roku. Problemem w działalności handlowej jest wypośrodkowanie między rozszerzeniem i wzbogaceniem asortymentu przed świętami i sylwestrem a koniecznością sporządzenia remanentu, w którym znajdą się niesprzedane towary. Skutkiem będzie nie tylko zamrożenie gotówki, ale także konieczność zapłacenia podatku.
Wyceny remanentu należy dokonać w ciągu 14 dni od dnia jego sporządzenia, jeżeli remanent sporządzono na dzień 31 grudnia 2014 r., wycena powinna być dokonana najpóźniej do 14 stycznia 2015 r. Kontrola remanentowa nie musi być pisemnie zapowiedziana, oznacza to, że w styczniu do każdej firmy handlowej, usługowej czy produkcyjnej mogą przyjść pracownicy US i (po okazaniu legitymacji) zażądać pokazania remanentu. Sporządzić spis z natury trzeba przed otworzeniem sklepu w nowym roku. Zgodnie z przepisami nie możemy rozpocząć sprzedaży w nowym roku, jeśli nie spisaliśmy stanu towarów.
Wartość remanentu na dzień 31 grudnia 2014 jest jednocześnie wartością remanentu na dzień 1 stycznia 2015 r.

Wpływ remanentu na zeznanie roczne
Wartość remanentu początkowego i końcowego dla danego roku ma bezpośredni wpływ na roczne zeznanie podatkowe, ponieważ odpowiednio powiększa i pomniejsza poniesione w trakcie roku koszty uzyskania przychodu. Uzyskane wyniki wyliczenia należy wykazać na formularzu PIT-B będącym załącznikiem do zeznania rocznego PIT-36 lub PIT-36L.